De Koeweit-connectie van de Nederlandse Moslimbroeders, deel 2

Door Carel Brendel, 20 augustus 2012

Het islamitisch zomerkamp van 2011

Aanvulling: Logo journalistenvakbond verwijderd van website Moslim Vandaag

De invloed van Koeweit op de kleine Nederlandse tak van de Moslimbroeders is nog groter dan ik vorig jaar vermoedde. Niet alleen de Blauwe Moskee in Amsterdam werd gefinancierd vanuit deze oliestaat, maar ook bij een islamitisch centrum in Den Haag zijn de lijnen tussen Koeweit en de Moslimbroeders zeer kort. Na een intern conflict is de Nederlandse grondlegger Yahia Bouyafa met zijn FION uit de beweging gestapt. In hun plaats duikt een nieuwe organisatie op, de Moslim Associatie Nederland. Een andere nieuwe naam is die van Mahmoud al-Saify, medeorganisator van een islamitisch zomerkamp en docent tijdens workshops voor Europese bekeerlingen in Koeweit.

Bijna een jaar geleden schreef ik een weblog over de financiële en organisatorische steun vanuit Koeweit voor de Moslimbroederschap in Nederland. Aanleiding was een uitzending op de Koeweitse tv over de viering van het einde van de ramadan in de Blauwe Moskee in Slotervaart. In een vraaggesprek bedankte imam Yassin Elforkani de gulle gevers uit Koeweit. De bouw was destijds begonnen door de Federatie van Islamitische Organisaties in Nederland (FION) en Europe Trust Nederland, twee organisaties van de Moslimbroederschap. Onder leiding van Elforkani, sinds 1 januari 2010 voorzitter van Europe Trust, werd de bouw afgerond dankzij een donatie van 1,3 miljoen euro, verstrekt onder toezicht van het ministerie van religieuze zaken van Koeweit.

Op warme belangstelling vanuit de Golfstaat konden ook de activiteiten van Nederlandstalige moslims rekenen — de islamitische zomerkampen van de stichting OntdekIslam en de bekeerlingendagen van het Landelijk Platform Nieuwe Moslims (LPNM). Daarnaast namen Nederlandse moslims deel aan islamcongressen in Koeweit. Jacob van der Blom, oprichter van OntdekIslam en voorzitter van het LPNM, was bestuurslid van de FION en is tevens bestuurslid van Europe Trust Nederland. Over zijn rol in de Nederlandse Moslimbroederschap schreef ik in januari 2011 een uitgebreid artikel.

Sinds het vorige Suikerfeest is er een jaar verlopen. Een mooi moment om de balans op te maken. De belangrijkste conclusies zal ik nu alvast verklappen. De Koeweitse steun aan de Nederlandse Moslimbroeders gaat onverminderd door en blijkt nog veel intensiever, dan ik in mijn eerste blog over deze zaak veronderstelde.

Op de Nationale Bekeerlingendagen zijn de Koeweiti’s al vele jaren aanwezig. Ook dit jaar in Utrecht was er een vertegenwoordiger uit het vorstendom: Jamal al-Shatti, bestuurslid van het Centre for Cross Cultural Dialogue. “Deze bijeenkomst wordt ondersteund door ons centrum,” vertelde Al-Shatti aan het persbureau Kuna. Jamal al-Shatti is tevens manager van het Islam Presentation Committee, mede-organisator van intensieve workshops voor Europese moslims. Van der Blom en andere Nederlandse bekeerlingen namen eind 2010 deel aan een dergelijke conferentie. Eind vorig jaar brachten LPNM-bestuurder Nourdeen Wildeman en andere poldermoslims twee weken door in het Regency Hotel in Koeweit Stad.

De nauwe samenwerking tussen OntdekIslam/LPNM en de Native European Muslims Assembly (NEMA) heb ik eerder beschreven. Daarover is onlangs nog meer informatie naar buiten gekomen via de nieuwe website van de NEMA. Daar bevestigt deze internationale organisatie zelf dat ze een onderdeel is van de Federation of Islamic Organisations in Europe; deze FIOE is de Europese koepelorganisatie van de Moslimbroederschap, zoals minister Donner in mei 2011 meldde aan de Tweede Kamer.

Uit de website blijkt dat de NEMA talloze activiteiten van de bekeerlingen heeft ondersteund. Er staat een verslag van het jongste islamkamp in Cairo. Nieuw is de organisatie van Mekka-bedevaarten, waaraan zowel in 2010 als in 2011 nieuwe moslims uit Nederland deelnamen. In 2010 was broeder Noureddine Steenvoorden van de partij. We zien hem ook achter een Nederlands vlaggetje bij een workshop van de Europese Moslimbroeders in Brussel. Steenvoorden probeerde mij vorig jaar nog als een idioot af te schilderen, omdat ik hem via vijf stappen door ‘guilt by association’ in verband zou brengen met de Moslimbroederschap. Interessant is ook een Arabischtalig voortgangsrapport, waarin de Nederlandse activiteiten van de NEMA en de samenwerking met OntdekIslam worden genoemd. In hetzelfde rapport gaat het ook over de Europese conventies in Koeweit en de samenwerking met eerder genoemde al-Shatti. Goed dat er tegenwoordig vertaalmachines bestaan, want de Arabische versie is veel uitgebreider dan het Engelse voortgangsrapport.

Bezoek vanuit de Blauwe Moskee aan het islamitisch zomerkamp. Links Elforkani, midden Van der Blom. Rechts van hen de prediker 'Broeder Alkhattab'

De Blauwe Moskee is inderdaad uitgegroeid tot een soort thuisbasis van OntdekIslam/LPNM. De beweging organiseert er benefietacties, lezingen en religieuze vieringen. Of zoals ze het zelf formuleert: “Ze zijn naast hun online activiteiten vooral bekend van de Nationale Bekeerlingendag en de Blauwe Moskee in Amsterdam.” Dat staat op de website van Moslim Vandaag, een krant met islamitisch nieuws, die wordt gepromoot op de bijeenkomsten van OntdekIslam. Hoofdredacteur is Josef Stevens, een bekeerling, die twee islamkampen van de Moslimbroeders heeft meegemaakt, in Koeweit en Cairo.

Ahmad al-Falah, topman van de Moslimbroederschap in Koeweit.

In mijn vorige Koeweit-blog noemde ik Ahmad al-Falah, plaatsvervangend secretaris-generaal van de Social Reform Society (de Moslimbroederschap van Koeweit). Hij was aanwezig op het islamitische zomerkamp van 2011. Hij was, bericht persbureau Kuna, ook in 2008 present bij de opening van een door Koeweit gefinancierd moskee annex islamitisch cultureel centrum in Den Haag. Vorig jaar was me ontgaan dat ook dit Haagse centrum door de Moslimbroeders is opgericht. Het Mohammed Abdulmuhsen Al-Kharafi Islamic Center blijkt namelijk identiek aan de Stichting Sociaal Cultureel Centrum in Nederland (SSCCN), dat vier jaar geleden intrek nam in een voormalig kraamcentrum aan de rand van de Transvaalbuurt.

Het centrum komt voor in een reportage, die de Telegraaf op 31 mei 2008 maakte over de ‘opmars’ van de Moslimbroeders. Het pand was voor meer dan een miljoen euro aangekocht door Europe Trust Nederland, toen nog geleid door FION-voorzitter Yahia Bouyafa. “Bij de overdracht verschenen twee auto’s met diplomatiek kenteken voor de deur,” schreef de Telegraaf. Die bewering spoort met het verslag van Kuna, waarin sprake is van de aanwezigheid van de Koeweitse ambassadeur Yousuf Abdullah al-Onaizi. Bouyafa werd bij de aankoop terzijde gestaan door de Tunesiër Kamis Gacha, die volgens de Kamer van Koophandel van december 2007 tot december 2010 penningmeester was van Europe Trust Nederland. In die functie is hij opgevolgd door de eveneens uit Tunesië afkomstige Mehrez Krimi.

Gacha is nog steeds de leider van de SSCCN. In de Transvaalbuurt doen zijn Tunesiërs aan huiswerkbegeleiding, Arabische en islamitische opvoeding. Onlangs diende de stichting een aanvraag in om het centrum uit te breiden met een bijeenkomstruimte, kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang. Een andere bezigheid zijn de islamitische zomerkampen. Op dit terrein waren ook de FION en OntdekIslam actief. Twee jaar geleden kwam het tot een breuk tussen Bouyafa en de Europese Moslimbroeders van de FIOE. In plaats van de FION meldde zich een nieuwe organisator van het zomerkamp: de Moslim Associatie Nederland (MAN). Het laatste kamp in de buurt van Eindhoven was een gezamenlijke activiteit van SSCCN, MAN en OntdekIslam.

Over deze MAN is weinig bekend. De organisatie is opgericht in mei 2011 — kort na de breuk met Bouyafa — en staat onder leiding van Abdulhafid (‘Afid’) Acherrat. De MAN hield bijeenkomsten in de Blauwe Moskee en in de Rotterdamse Essalam-moskee, onder anderen ‘Een nacht in het huis van de Profeet’ met Mahmoud al-Masri, een Egyptische prediker die later dit jaar vanwege zijn radicale uitlatingen niet meer welkom was in Frankrijk. In de Essalam-moskee hield de Moslim Associatie op 6 mei 2012 een conferentie met als sprekers onder meer Hussein Halawah, secretaris-generaal van de European Council for Fatwa and Research, de adviesraad voor Europese geleerden van Yusuf al-Qaradawi, geestelijk leider van de Moslimbroederschap. Aanwezig waren ook de Qatarse islamgeleerde Jasser Auda (adjunct van Tariq Ramadan in een nieuwe islamitische denktank in Qatar) en enkele geleerden uit Koeweit. Op de sprekerslijst stond ook de Nijmeegse docent Mahmoud al-Saify. Het ging over ethiek en menselijke waarden en over eigentijdse vraagstukken over de islam, op zich geen schokkende onderwerpen.

Mahmoud al-Saify aan het woord, met schuin achter hem Jacob van der Blom

De naam al-Saify duikt vaker op. Hij zat in de organisatie van het laatste door de Moslim Associatie mede georganiseerde zomerkamp. Daarnaast trad hij twee maal op als docent tijdens de workshops in Koeweit. In de eerste clip van 2010 verschijnt hij (rond minuut 4.15) als ‘PhD fellow Radboud University Nijmegen’. In het tweede filmpje uit 2011 geeft hij (bij minuut 3.44) les over ‘fiqh of priorities’ (islamitisch recht). Tien dagen geleden heb ik de Moslim Associatie gevraagd of zij van plan is zich bij de FIOE aan te sluiten. Ook heb ik gevraagd welke rol al-Saify vervult. Een antwoord heb ik niet ontvangen. Hetzelfde geldt voor mijn vraag aan de Europese federatie FIOE of de Moslim Associatie Nederland de lege plaats van de FION gaat opvullen. Ook van die kant kwam er geen reactie.

Veel bemoeienis dus vanuit Koeweit met een beweging die desondanks relatief klein is. Het wemelt in dit blog van de namen en organisaties en de achterliggende vraag is natuurlijk: hoe erg is dit eigenlijk? Antwoord: In eerste instantie misschien niet zo erg. Van de Moslimbroeders gaat geen directe dreiging uit, benadrukt de Algemene Inlichtingen — en Veiligheidsdienst (AIVD) in elk rapport. Op korte termijn kan er zelfs een voordeel zijn. Zoekende jongeren kunnen zich beter laten stichten door Nourdeen Wildeman en zijn bekeerlingen dan worden opgestookt door Abu Imran en de heethoofden van Sharia4Holland. Maar op de langere termijn kan er wel degelijk een bedreiging ontstaan voor de democratische rechtsorde. Geruggesteund door oliedollars vormt zich een fundamentalistische mini-zuil, die de wet van Allah boven alles vindt gaan en zich afzet tegen de waarden van de open Nederlandse samenleving.

Om een oordeel te kunnen vellen, moeten we in elk geval weten wat er speelt. Op dat punt zie ik weinig ijver bij de media. Op een enkeling na zoekt geen journalist wat uit. Wel fungeert de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) als partner van Moslim Vandaag.* (Zie aanvulling) Het is logisch dat de Islamitische Universiteit Rotterdam, het Contactorgaan Moslims en Overheid, het fundamentalistische instituut Dar-al-‘Ilm, stichting OntdekIslam en de islamitische schrijverssite Wij Blijven Hier graag partner willen zijn van Moslim Vandaag. Maar wat heeft een onafhankelijke vakbond van journalisten in vredesnaam te zoeken bij een religieus propagandablaadje?

Aanvulling (24 augustus): Waaruit bestaat het partnerschap met het nieuwsblad Moslim Vandaag, vroeg ik vanmiddag aan het bestuur van de journalistenvakbond NVJ. Van algemeen secretaris Thomas Bruning kreeg ik de volgende reactie: “Wij hebben hoegenaamd niets met dit initiatief te maken en zullen juridische actie ondernemen om ons logo per direct geschrapt te krijgen op de betreffende site. We hebben en willen niets met deze site te maken hebben.”

Aanvulling (28 augustus): Op dringend verzoek van de journalistenvakbond is het logo van de NVJ inmiddels verwijderd uit de lijst van partners van Moslim Vandaag.

De foto’s bij dit artikel zijn afkomstig uit een fotoverslag van het islamitisch zomerkamp, dat terug te vinden is op de website van SSCCN.