Turkse staatsinstelling Diyanet zit nu in Qaradawi’s Europese fatwaraad
Door Carel Brendel, 7 juli 2017
In oktober 2016, in een blog over de deelname van de Rotterdamse imam Azzedine Karrat, aan de beraadslagingen van de European Council for Fatwa and Research (ECFR), wist ik van twee sprekers in Istanbul de juiste naam niet te vinden. De Google-vertaalmachine zadelde mij op met de namen “Mullah Mustafa Oglu” en “Akram Kalash”.
Dankzij nieuw zoekwerk heb ik onlangs de identiteit van beide geestelijken achterhaald. De juiste namen zijn Mustafa Mullaoglu en Ekrem KeleÅŸ. Beiden zijn lid van de ECFR, die in 1997 in het leven werd geroepen door de Federation of Islamic Organisations in Europe (FIOE), de Europese koepelorganisatie van de Moslimbroeders. De ECFR, voorgezeten door Yusuf al-Qaradawi, geeft adviezen en richtlijnen hoe Europese moslims zich moeten gedragen in een niet-islamitische omgeving.
Het hoofdkwartier van de ECFR (pdf) is in Dublin bij het Islamic Cultural Centre of Ireland (ICCI), dat (net als de Essalam Moskee in Rotterdam) tot stand kwam met steun van de Maktoum Foundation uit de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Inmiddels hebben VAE en Moslimbroeders een hoog oplopende ruzie, maar in 2011 betuigde Qaradawi nog zijn dank voor de steun voor ICCI en ECFR vanuit de VAE.
Ekrem KeleÅŸ is een hoge functionaris van Diyanet, het Turkse Presidium voor Godsdienstzaken dat toezicht houdt op moskeeën in binnen- en buitenland. Volgens Turkse media is hij voorzitter van de Hoge Raad voor Religieuze Zaken. De Engelstalige site van de Tukse pro-Erdogan krant Daily Sabah noemde KeleÅŸ “plaatsvervangend hoofd” van Diyanet. Dat was in 2015 toen hij met andere Diyanet-leiders in Zweden een ECFR-vergadering bijwoonde over de Ramadan in periodes dat in het hoge Noorden van Scandinavië de zon niet of heel kort ondergaat.
Blijkens de ledenlijst op de ECFR-website is KeleÅŸ inmiddels officieel lid van de Europese fatwaraad. In een ledenlijst uit 2010 was nog geen sprake van Turkse leden. De benoeming van KeleÅŸ betekent twee dingen. De samenwerking tussen het Erdogan-regime en de Moslimbroeders is weer een stukje intenser geworden. En de Lange Arm van Ankara bemoeit zich nog meer met het reilen en zeilen van alle moslims in Europa.
Mustafa Mullaoglu stond in 2010 al wel op de ledenlijst, maar dan als Duitse vertegenwoordiger. Hij heeft een Turkse achtergrond. De Duitse tv-zender SWR noemde hem in 2007 een “een voor religieuze vraagstukken verantwoordelijke topfunctionaris van Milli GörüÅŸ,” de Turkse versie van de Moslimbroederschap. Op een bijeenkomst in Hamm, Noordrijn-Westfalen, prees Mullaoglu het Ottomaanse Rijk aan als de ideale staatsvorm.
Inmiddels is Mullaoglu naar Oostenrijk verhuisd. De nationale moskeekoepel Islamischen Glaubensggemeinschaft in Österreich (IGGÖ of IGGiÖ) heeft de Milli GörüÅŸ-topman aangesteld als moefti. Begin dit jaar kreeg Mollaoglu kritiek omdat hij het dragen van de hoofddoek voor volwassen vrouwen als een religieus gebod bestempelde. Staatssecretaris Muna Duzdar noemde deze stellingname “een aanval op de vrijheid en de zelfbeschikking van de vrouw”.
IGGiÖ werd in het verleden vaak beschuldigd van banden met de Moslimbroeders, maar zette deze altijd weg als “samenzweringstheorieën” (pdf). Nog altijd plaatsen critici de Oostenrijkse moskeekoepel “in de dampkring van de Moslimbroeders”. Merkwaardig genoeg hebben de Oostenrijkse media nog maar weinig geschreven over de IGGÖ-moefti als lid van Qaradawi’s fatwaraad.
Op internet circuleren verouderde lijsten van ECFR-leden. De Engelstalige Wikpedia komt tot 33 leden, waarvan er enkele, zoals de vroegere vice-voorzitter Faisal Mawlawi, zijn overleden (2011). Op de lijst staat ook ene Salem Abdelmeguid uit Nederland, over wie ik niets kan vinden en van wie het de vraag is of hij wel uit Nederland komt. De lijst uit 2010 bevat 38 namen. Sommige leden zijn met pensioen, zoals de Bosnische moefti Mustafa Ceric die is afgelost door zijn opvolger Husein Kavazovic.
Op de huidige ledenlijst staan de volgende 34 namen:
1. Yusuf al-Qaradawi (Qatar), voorzitter. De geestelijk leider van de Moslimbroeders is tevens voorzitter van de International Union of Muslim Scholars (IUMS).
2. Ali Qaradaghi (Qatar), vice-voorzitter. De in Irak geboren Qaradaghi is tevens secretaris-generaal van de IUMS, en fungeert in beide gevallen als de plaatsvervanger van Qaradawi.
3. Abdullah al Judai (Verenigd Koninkrijk), vice-voorzitter. Hij is voorzitter van het Fatwa Committee UK, de Britse afdeling van de ECFR.
4. Hussein Halawa (Ierland), secretaris-generaal. Imam van ICCI, de Ierse zustermoskee van Essalam en als zodanig geen onbekende in Nederland.
5. Ahmed Jaballah (Frankrijk), assistant-secretaris generaal. Topman van de Franse Moslimbroeders.
6. Al-Arabi Al-Bichri (Frankrijk), lid van het algemeen secretariaat.
7. Ounis Qurqah (Frankrijk), lid van het algemeen secretariaat.
8. Khaled Hanafy (Duitsland), lid van het algemeen secretariaat. Hij is voorzitter van de Fatwa-Ausschuss in Deutschland, een aan de ECFR verbonden lokale fatwaraad.
9. Abdul Majeed Al-Najjar (Tunesië).
10. Ahmed Al-Rawi (Verenigd Koninkrijk). Oud-voorzitter van FIOE en Muslim Association of Britain (MAB), voorzitter van Europe Trust, een vastgoedorganisatie van de Moslimbroeders, die met gelden uit de Golf moskeeën financierde in diverse Europese landen. Al-Rawi stond aan de wieg van de Blauwe Moskee in het Amsterdamse stadsdeel Slotervaart.
11. Ekrem KeleÅŸ (Turkije). Zie boven
12. Amin Al-Hazmi (Italië).
13. El-Khammar El Bakali (Nederland). Gezaghebbend imam van de Al-Islah moskee in Den Haag. Hij is ook betrokken bij de Europese Raad van Marokkaanse Geleerden. Verder is hij lid van de Internationale Federatie van Islamitische Geleerden, waarmee waarschijnlijk de IUMS wordt bedoeld.
14. Jasser Auda (Zuid-Afrika). Hij is eveneens lid van de IUMS en verbonden met wetenschappelijke organisaties van de Moslimbroeders. Auda was adjunct-directeur van het Center for Islamic Legislation and Ethics (CILE), de in Qatar gevestigde denktank van Tariq Ramadan. Auda vertrok later naar Zuid-Afrika.
15. Jamal Badawi (Canada). Een topman van Moslimbroederschap-organisaties in Noord-Amerika zoals de Canadese afdeling van de Council on American-Islamic Relations (CAIR). Badawi was spreker op international zomerkampen voor Europese bekeerlingen die ook door Nederlandse moslims werden bezocht. In 2012 ontmoette ik hem op de Nationale Bekeerlingendag in Utrecht, waardoor ik slechts twee handdrukken van Qaradawi ben verwijderd.
16. Hussain Hamid Hassan (Egypte).
17. Husein Kavazovic (Bosnië). Hij volgde Mustafa Ceric op als moefti van Bosnië.
18. Hamza Abu Faris (Libië).
19. Rachid Ghannouchi (Tunesië). Leider van de Ennahda Partij. Ghannouchi geldt als een internationale topfiguur van de Moslimbroeders.
20. Salem Sheikhi (Verenigd Koninkrijk). De geboren Libiër is imam van de Didsbury Moskee in Manchester.
21, Salman Al-Ouda (Saoedi-Arabië). Een internationaal zeer populaire geleerde en invloedrijke Moslimbroeder.
22. Salah Sultan (Egypte). Eveneens actief binnen de IUMS. Bij de lezers van dit blog bekend als de “matseskenner”, omdat hij voor een Hamas-zender beweerde dat Joden matses bereiden met het bloed van Christenen.
23. Suhaib Hassan (Verenigd Koninkrijk). Oprichter van de Islamic Sharia Council, in Nederland bekend door het proefschrift van Machteld Zee.
24. Taher Mahdi (Frankrijk).
25. Abdul Sattar Abu Ghudda (Saoedi-Arabië).
26. Abdallah bin Bayyah (Mauritanië). Hij werd in 2013 op het Witte Huis ontvangen door medewerkers van president Barack Obama ondanks zijn omstreden uitlatingen over terrorisme en antisemitisme.
27. Abdullah ibn Ali Salem (Mauritanië).
28. Ajeel Al Nashmi (Koeweit).
29. Issam Al-Bashir (Soedan). Een andere centrale figuur in de Moslimbroederschap. Al-Bashir sprak enkele keren in de Al-Fourkaan moskee in Eindhoven, maar werd in 2015 niet toegelaten door burgemeester Rob van Gijzel. Al-Bashir is de favoriete geleerde van het Amsterdamse PvdA-lid Aissa Zanzen.
30. Mahboub ul-Rahman (Noorwegen).
31. Muhammad Ali Saleh Al-Mansour (VAE).
32. Muhammad Siddiq Borgfeldt (Duitsland).
33. Mustafa Mullaoglu (Oostenrijk). Zie boven
34, Nihat Abdulquddus Ciftci (Duitsland).