CarelBrendel.nl

Er zijn nieuwe ontwikkelingen in de al jaren voortdurende soap rond de Essalam Moskee in Rotterdam-Zuid. Bijna twee weken geleden bracht website De Moslimkrant het nieuws dat de Al Maktoum Foundation, de aan het vorstenhuis in Dubai (Verenigde Arabische Emiraten/VAE) gelieerde eigenaar, alle medewerkers heeft ontslagen, inclusief directeur Jacob van der Blom en de bekende imam Azzedine Karrat.

De directe aanleiding voor deze ingreep was de onoplosbare machtsstrijd rond de Essalam. Daar ageert een groep lokale gelovigen van Marokkaanse komaf (die na de oplevering in 2010 niet de gehoopte zeggenschap kreeg over geld en baantjes) al jaren tegen de in hun ogen te grote invloed van “radicale” bestuurders uit het Midden-Oosten. Media berichtten ook dat de Al Maktoum Foundation de geldkraan (40.000 euro per maand) zou dichtdraaien, maar dat de Essalam Moskee desondanks open zou blijven. Imam Karrat gaat voorlopig door op vrijwillige basis. De Moslimkrant op zijn beurt meldt dat Al Maktoum wel van de medewerkers af wil, maar beslist niet van plan is om de financiering te staken.

De jongste, zeer opmerkelijke aflevering van de moskeesoap viel vanochtend te lezen op de website van NRC Handelsblad. Nadat eerst alleen de Essalam-oppositie ageerde tegen de vermeende Arabische invloed, bevestigt nu de ontslagen Van der Blom plotseling dat Al-Maktoum zich rechtstreeks met het beleid in Rotterdam bemoeide.

“De invloed werd uitgeoefend door de Irakees Nooh al-Kaddo,” schrijven NRC-verslaggevers Sheila Kamerman en Andreas Kouwenhoven. “Hij (Al-Kaddo, CB) staat aan het hoofd van de Europese tak van de Al-Maktoum Foundation. Al-Kaddo is gelieerd aan de Moslimbroederschap: hij had diverse functies bij de Federation of Islamic Organizations in Europe, de Europese koepelorganisatie van Moslimbroeders. Deze conservatieve islamitische beweging streeft in Europa naar herislamisering van de moslimgemeenschap.”

NRC Handelsblad vervolgt: “De gematigde Nederlandse imam Yassin Elforkani, die regelmatig preekte in de Essalam-moskee, werd aan de kant geschoven. Al-Kaddo belde hem in november 2017 vanuit Ierland op met de mededeling dat hij niet langer welkom was in de Essalam-moskee. De boycot van Elforkani wordt bevestigd door vertrouwelijke berichten, ingezien door NRC. Eerder in 2017 kwam al een preek van Elforkani te vervallen omdat Al-Kaddo op het laatste moment imam Hussein Halawa uit Ierland liet overvliegen. Deze Ierse imam is eveneens gelieerd aan de Moslimbroederschap; hij zit in een islamitische adviesraad die is opgericht door de beweging.”

Met deze “islamitische adviesraad” bedoelt NRC de door Yusuf al-Qaradawi, geestelijk leider van de Moslimbroeders, voorgezeten European Council for Fatwa and Research (ECFR), die richtlijnen en adviezen geeft aan in Europa wonende moslims. De ECFR heeft zijn door de Al-Maktoum Foundation gefinancierde hoofdkwartier in Dublin bij het door Halawa en Al-Kaddo geleide Islamic Cultural Centre of Ireland (ICCI), ook wel bekend als de Clonskeagh Moskee. Alle details, ook de verbindingen met de zustermoskee in Rotterdam, vindt u in dit rapport (pdf) van onderzoeker Steven Merley. Of in dit blog van de Ierse ICCI-watcher Mark Humphrys.

Volgens NRC was Van der Blom “niet gelukkig” met de interventie van Al-Kaddo. „Het ging in tegen de afspraak dat ik samen met de imam bepaal wat er in onze moskee gebeurt. Wij hadden niet voor niets gezorgd voor Nederlands sprekende imams die de Nederlandse context goed kennen. Nu kreeg ik een buitenlandse imam die niet eens Engels spreekt.”

Van der Blom’s ongemak met de komst van Halawa komt nogal merkwaardig over. Het ging namelijk niet om het eerste bezoek van Halawa aan Rotterdam. In september 2014 was de Ierse imam namelijk ook al in Rotterdam. De Essalam-website meldde destijds: “ICC Essalam presenteert in samenwerking met de Blauwe Moskee en moskee Omar al-Farooq een open gesprek met niemand minder als (sic) Hussein Muhammad Halawa (algemeen secretaris ECFR).”

De Blauwe Moskee in Amsterdam is onderdeel van de Moslimbroederschap, opgericht met hulp van bovengenoemde Europese federatie FIOE, en wordt voorgezeten door Van der Blom. Elforkani vertrok in 2013 uit het bestuur, maar preekt er nog steeds. Elforkani was daarnaast hoofdimam van Omar el-Farooq. Tijdens Halawa’s bezoek ging Karrat met hem op de foto. Van der Blom maakte zelfs een toeristisch uitje met de gast naar de molens van Kinderdijk. Karrat kende de Ierse sjeik overigens dankzij zijn deelname in 2014 aan de beraadslagingen van de ECFR in Istanboel. Ook in 2016 nam Karrat deel aan de jaarlijkse ECFR-conferentie.

Volgens een flyer uit december 2014 bracht Halawa een tweede bezoek aan Essalam. Hij was een van de aangekondigde sprekers op een benefiet ten gunste van Islamitisch Centrum Ettaouhid, een kleinere op de Moslimbroeders georiënteerde moskee in Rotterdam. De sprekerslijst bevatte meer namen uit de sfeer van de Moslimbroeders. Behalve ECFR-algemeen secretaris Halawa namen deel: Abu Zayd el Mokri, vooraanstaand politicus van de Marokkaanse Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling; Elkhammar El-Bakali, het Nederlandse lid van de ECFR, Essalam-imam Karrat, salafisme light-prediker Ali Houri (alias Broeder Alkhattab), en Abdelilah el-Amrani, een Amsterdamse Moslimbroeder die zeer goed ligt bij de Amsterdamse politieleiding.

Al met al is het opmerkelijk dat het ontslagen Essalam-team nu moeite heeft met het slechte Engels van Halawa. Even opmerkelijk is dat Van der Blom opeens de bemoeienis van de Moslimbroeders niet ziet zitten. Begin vorig jaar noemde ik nog eens de vele petten die de Rotterdamse bekeerling heeft gedragen binnen deze beweging. Zo was Van der Blom na 2013 enkele jaren trustee (bestuurslid) van de Native European Muslim Assembly (NEMA), een rechtstreeks aan de Europese Moslimbroeders (FIOE) verbonden organisatie van bekeerlingen. Daarnaast volgde Van der Blom in 2014 twee mediatrainingen bij de Muslim Association of Britain, een Britse organisatie van de Moslimbroeders.

Naar aanleiding van mijn recente artikel in het Nieuw Israelietisch Weekblad ontkent Van der Blom echter dat hij iets te maken heeft met de Moslimbroeders. Volgens Van der Blom staat Europe Trust Nederland (eigenaar van onder meer de Blauwe Moskee en dawah centrum De Middenweg in Rotterdam) geheel los van Europe Trust, de vastgoedpoot van de Europese Moslimbroeders. Dat Europe Trust Nederland wordt voorgezeten door de Koeweitse pensionado Mutlaq Alqarawi en dat die tevens betrokken is bij Moslimbroederschap-initiatieven in Sheffield en Antwerpen moet dan haast wel berusten op louter toeval, net als het feit dat vice-voorzitter Ibrahim Akkari een veteraan (pdf) is binnen de Nederlandse Moslimbroeders, en oprichter was van de Liga van de Islamitische Gemeenschap in Nederland, de allereerste koepel van deze beweging.

Zou Van der Bloms nieuwe stellingname tegen de invloed van Al-Kaddo en Halawa te maken hebben met de nieuwe wind binnen de Verenigde Arabische Emiraten? De VAE was in voorgaande jaren een ruimhartige financier van de Moslimbroeders. De moskeeën in Rotterdam en Dublin, de Europese federatie FIOE en de Amerikaanse Council on American-Islamic Relations (CAIR) kregen subsidie van de Al-Maktoum familie. In de liefde van de emirs voor de Moslimbroeders kwam echter verandering in 2013 als gevolg van de Arabische Lente, die een rechtstreekse bedreiging vormde voor de heersende regimes in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. De VAE zetten in 2014 een groot aantal organisaties van de Moslimbroeders op hun terreurlijst en lopen voorop in de Arabische coalitie tegen Qatar, dat op zijn beurt de grote steunpilaar is van de Broeders.

Het jongste NRC-artikel geeft een mogelijke duiding van de koerswijziging in Rotterdam. Een van de redenen voor Al-Kaddo om Elforkani uit de Essalam Moskee te weren zou namelijk Elforkani’s vriendschap met de VAE-ambassadeur in Nederland zijn. Om na te gaan of de lokale moskeesoap in Rotterdam inderdaad een internationale dimensie heeft met op de achtergrond het conflict tussen VAE en Qatar is het zaak om eventuele ontwikkelingen rond de Clonskeagh Moskee in Dublin goed te volgen.