Nicolas Sarkozy geeft een signaal af tegen de haatpredikers

Door Carel Brendel, 31 maart 2012



De shariaprediker Haitham al-Haddad komt naar een Nederlands islamcongres. De jihadprediker Yusuf al-Qaradawi was uitgenodigd op een Franse manifestatie. De achterliggende boodschap: wij trekken ons niets aan van het vrije Westen. Tegen de achtergrond van de moorden in Toulouse geeft de Franse president Sarkozy nu zijn eigen signaal af. Qaradawi en andere extremisten zijn dit keer niet welkom.

Sjeiks komen, gaan en komen soms weer terug. Haitham al-Haddad zat amper in het vliegtuig naar Engeland of Mahmoud al-Masri zette voet op Nederlandse bodem. Deze Egyptische tv-prediker speelt zich regelmatig in de kijker van het media-instituut MEMRI, dat de Arabische media nauwgezet afspeurt naar opmerkelijke uitlatingen. Al-Masri is daar sinds 2005 in beeld als extremistische prediker. Hij prees Allah voor de vernietiging van de Twin Towers in New York. Daarnaast maakte hij de Joden uit voor apen en varkens. Vorige maand beweerde hij dat de (verzonnen, zeer antisemitische) Protocollen van de Wijzen van Zion worden gebruikt om moslims af te leiden via de voetbalsport. Zijn tirades gaan niet alleen tegen de Joden, maar ook tegen de shiieten. Zo bad hij vorig jaar tot Allah met het verzoek om de shiieten te treffen vernietigende aardbevingen en brandende vulkanen. Al biddend sloeg hij twee vliegen in één klap: “Allah, laat de shiieten los op de Joden en laat de Joden los op de shiieten!”

Op uitnodiging van de Moslim Associatie Nederland trad ‘onze geliefde shaykh’ Al-Masri onlangs op in de Blauwe Moskee in Amsterdam-Slotervaart en in de Essalam-moskee in Rotterdam. Het thema van de avond klonk als een sprookje van 1001 nacht: Een nacht in het huis van de Profeet. Zonder veel opzien te baren toerde Al-Masri verder naar België en Frankrijk, waar hij eind vorig jaar ook al enkele optredens verzorgde.

Des te meer aandacht trok de komst van al-Haddad. De Britse shariadeskundige sprak zich tijdens het Baliedebat uit voor het toepassen in islamitische landen van de doodstraf voor afvalligen en overspeligen — twee ‘misdrijven’ die niet eens voorkomen in het Nederlandse Wetboek van Strafrecht. Hij kreeg hiervoor een hartelijk applaus van de VU-studenten, ‘universitaire toppers’, die hem hadden uitgenodigd voor een tweedaagse indoctrinatiecursus.

Op zondag 8 april is deze Al-Haddad een van de twee topgasten op het Derde Nationaal Islamcongres in Amsterdam. De andere publiekstrekker is sjeik Said Rageah. Je verwacht het niet, maar ook deze Canadees van Somalische afkomst heeft enkele controverses op zijn naam staan. In september 2009 kwam Rageah onder vuur van lokale media in Toronto wegens een preek, waarin hij Allah vroeg om de vijanden van de islam uit eigen kring te vernietigen en de ongelovigen te verdoemen. De imam van de Abu Huraira-moskee doelde daarbij op moslims die voorstander zijn van een boerkaverbod in Canada. Volgens de Canadese schrijver en islamhervormer Tarek Fatah zette deze preek aan tot geweld. Andere commentatoren vonden Rageah’s woorden betreurenswaardig, maar zagen er nog geen oproep tot eigenrichting in.

In juni 2011 was Rageah opnieuw in het nieuws. Vrijwel gelijktijdig met de Gay Pride van Toronto organiseerde hij een conferentie met enkele sprekers, die voorstander zijn van de doodstraf op homoseksualiteit. De bekendste was de internationaal bekende prediker Bilal Philips. Net als al-Haddad vindt Philips overigens dat de doodstraf alleen kan worden uitgesproken in islamitische landen. Rageah verdedigde de komst van de homofobe gasten met een beroep op de vrijheid van meningsuiting.

Al-Haddad en Rageah zijn de boegbeelden van een Saoedisch gekleurd islamcongres. Wat dat betreft is er weinig verschil met het eerste congres van 2009, dat werd gedomineerd door ultra-orthodoxe sprekers. De meeste buitenlandse gasten hebben in Saoedi-Arabië gewoond of hebben er aan een universiteit gestudeerd. Van eigen of naburige bodem komen salafistische predikers als Remy Soekirman, broeder Alkhattab en de Belg Khalid Benhaddou. Aan het woord komt verder jongerenimam Yassin Elforkani, tevens voorzitter van Europe Trust Nederland, de financiële organisatie van de Moslimbroeders in Nederland. Elforkani is imam van de Blauwe Moskee in Slotervaart, die zich sinds de opening ontwikkelt tot een belangrijk centrum voor de groeiende dawah-beweging in Nederland, de stroming die groot belang hecht aan de verkondiging van de (orthodoxe) islam.

Rond het komende Nationaal Islamcongres is het betrekkelijk rustig. Alleen de Telegraaf drong er in een hoofdartikel (24 maart) op aan om al-Haddad te weren. “Maar toch is het goed om te kijken of Haitham de toegang tot ons land kan worden ontzegd. Alleen al het feit dat de mogelijkheid wordt onderzocht, is een signaal dat Nederland niet zit te wachten op iemand die alleen maar haat predikt. Het afgeven van dit signaal is belangrijk.”

Minister van Binnenlandse Zaken Ivo Opstelten zag vorige maand echter geen aanleiding om de Engelse sjeik te weren. In ons land is het de gewoonte om sprekers niet vooraf te censureren en pas op te treden als daadwerkelijk en rechtstreeks tot haat of geweld wordt opgeroepen. Figuren als al-Haddad prediken geen terreur in het Westen (het Midden-Oosten is een andere zaak), maar verkondigen vooral de grootheid van de islam en het belang van de sharia. Scherend langs de grenzen van de vrije meningsuiting hameren ze het wijgevoel er in bij hun achterban, voor wie een dergelijk islamcongres fungeert als een islamitische familiedag met gelijkgezinden. Wat dat betreft is het oeverloze Baliedebat voor één ding goed geweest. De onwetende en wegkijkende buitenwacht kreeg een instructief inkijkje in het Middeleeuwse gedachtengoed van sjeik al-Haddad en zijn hoog opgeleide Nederlandse aanhang. Het is een veeg teken dat uitgerekend deze shariaprediker opnieuw naar Nederland wordt gehaald om het islamitische voetvolk te stichten — een soort van opgestoken middelvinger tegen het vrije Westen en tegen iedereen, die zich zorgen maakt over deze vorm van islam, in de ogen van deze aanhangers de ware islam.

Gelijktijdig met het Nederlandse islamcongres houdt de Union des Organisations Islamiques de France (UOIF) — de Franse afdeling van de Moslimbroederschap – haar jaarlijkse ontmoetingsdagen in Le Bourget bij Parijs. In dit geval heeft de Franse overheid wel een signaal afgegeven. Dat heeft alles te maken met de moord op Franse militairen en joodse schoolkinderen in Toulouse, en de antisemitische en jihadistische motieven van de schutter Mohamed Merah. President Nicolas Sarkozy heeft laten weten dat Yusuf al-Qaradawi, geestelijk leider van de Moslimbroederschap, en bekend om zijn morele steun aan zelfmoordaanslagen tegen Israël, niet welkom is als spreker in Le Bourget . Ook bovengenoemde Mahmoud al-Masri, die de afgelopen maanden nog onopvallend in Frankrijk predikte, is niet meer gewenst. De twee geestelijken zegden hun komst af onder Franse pressie.

De maatregel volgde op een felle open brief van de Franse schrijver Mohamed Safoui, die hij plaatste op zijn eigen weblog en in de Franse versie van The Huffington Post. Daarin protesteerde Safoui tegen de komst van al-Qaradawi. De schrijver verwees naar de door het MEMRI verzamelde clips van de geestelijke uit Qatar. In een van zijn bekendste haatpreken zei hij: “Door de hele geschiedenis heeft Allah mensen (aan de Joden) opgelegd, die hen straften voor hun verdorvenheid. De laatste straf werd uitgevoerd door Hitler. Door middel van alle dingen die hij met hen deed — ook al overdreven ze deze kwestie — lukte het hem om hen op hun plaats te zetten. Dit was een goddelijke bestraffing voor ze. Als God het wil, zal dit de volgende keer gebeuren via de handen van de gelovigen.”

Safoui memoreerde ook de ‘even extremistische’ uitlatingen van Al-Masri. Hij deed een persoonlijk beroep op de Franse president om in te grijpen en de toegang te ontzeggen aan sprekers, die ‘bekend staan om hun extremistische standpunten, hun antisemitisch, seksistisch en homofobe gedachtengoed, en aan allen die via tv-kanalen of websites tot geweld oproepen.’ Verwijzend naar de moorden in Toulouse wees Safoui verder op de schade die religieus extremisme kan aanrichten bij zwakke geesten.

Eerder al trokken Marine le Pen, presidentskandidate van het Front National, en de socialistische campagneleider Manuel Valls aan de bel. Op 26 maart reageerde Sarkozy, die gewikkeld is in een felle campagne voor zijn herverkiezing als president, met de mededeling dat hij al-Qaradawi en al-Masri niet zou binnenlaten. Deze maatregel heeft de woede gewekt van de Moslimbroederschap. De door al-Qaradawi himself geleide International Union of Muslim Scholars was verbaasd over de weigering van de ondanks alle haatpreken als ‘gematigd’ omschreven geleerde. De Federation of Islamic Organisations in Europe (FIOE, de Europese organisatie van de Moslimbroeders) omschreef Sarkozy’s maatregel als ‘beledigend voor alle moslims’. Sarkozy hield echter voet bij stuk en besloot nog eens vier sprekers de toegang tot het land te ontzeggen. De bekendste van het viertal is Ikrima Sabri, voormalig moefti van Jeruzalem, die — het wordt een beetje eentonig — ook al de Protocollen van de Wijzen van Zion in zijn prekenpakket heeft opgenomen. Ik ben niet de enige die dit fictieve document in elke context als antisemitisch beschouwt, omdat ‘antisemieten het overal ter wereld gebruiken om hetzes tegen joden te beginnen’.

Sarkozy geeft dus het signaal dat in Nederland achterwege blijft. Opmerkelijk genoeg houden de ‘ridders van het vrije woord’ zich koest. Er hebben zich nog geen Franse intellectuelen gemeld om — desnoods buiten het land, bijvoorbeeld in het Amsterdamse debatcentrum De Balie — in debat te gaan met Qaradawi. Toch kan het geen kwaad om te wijzen op enkele verschillen in de situatie tussen beide landen. Sarkozy treedt alleen op tegen gastsprekers uit het Midden-Oosten, die aan de visumplicht moeten voldoen. Hij is bijvoorbeeld niet blij dat de Zwitser Tariq Ramadan, die het antisemitisme achter de aanslag op de joodse school ontkent, zal spreken op het Franse islamcongres. Maar hij legt hem niets in de weg. Bij de toelating van al-Haddad in Nederland speelde eveneens mee dat al-Haddad de Britse nationaliteit heeft.

In tegenstelling tot al-Haddad heeft al-Qaradawi nog in een zeer recent verleden tot geweld opgeroepen, zoals blijkt uit deze verzameling van extremistische uitspraken. Maar bovenal speelt dat Frankrijk net een aanslag achter de rug heeft die het permanente antisemitisme binnen de islam volop in de schijnwerper heeft gezet. Sarkozy’s belangrijkste signaal is dat dit niet meer met de mantel der liefde kan worden bedekt.