CarelBrendel.nl

Zo veel opwinding als er vorig jaar was rond Haitham al-Haddad, zo rustig bleef het deze maand rond de terugkeer naar Nederland van de Britse shariasjeik. De (papieren) Telegraaf plaatste een bericht over zijn komst. Daarnaast schonk de lokale tv-zender RTV Rijnmond aandacht aan de twee cursussen, die Al-Haddad op 16 en 17 februari gaf in een nieuw islamitisch centrum in Rotterdam. Na afloop meldde NRC Handelsblad, dat de sjeik ook had gepreekt in de Blauwe Moskee in Amsterdam-Slotervaart, thuishonk van de dawa-beweging die zijn bezoek aan de Maasstad ondersteunde. Thuishonk ook van imam Yassin Elforkani, die tegenwoordig als woordvoerder optreedt namens het Contactorgaan Moslims en Overheid, de bundeling van de grootste Turkse, Marokkaanse en Surinaams/Pakistaanse moskeekoepels in Nederland.

De relatieve stilte na de vorige hype is op het eerste gezicht begrijpelijk. Voor de media is de nieuwigheid er af. Bovendien werd Al-Haddad vorig jaar uitgenodigd door een studentenvereniging van de Vrije Universiteit, net op een moment dat hij vanwege zijn extremisme werd geweerd op de prestigieuze London School of Economics. Dat leidde tot protest van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) en tot politieke oproepen om Al-Haddad niet binnen te laten in Nederland.

Wakker geschrokken door de publiciteit ‘ontdekte’ de leiding van de Vrije Universiteit op de valreep dat de studenten niet zouden voldoen aan de voorwaarden (‘een academisch debat’) om gebruik te mogen maken van een collegezaal. Het Amsterdamse debatcentrum De Balie bracht uitkomst voor de studenten in ruil voor een openbaar debat met de sjeik. Al-Haddad was te zien bij Pownews en Nieuwsuur en maakte ondertussen ook nog zijn opwachting in het NTR-programma De Halve Maan. Daar ging presentatrice Naeeda Aurangzeb van tafel omdat de shariageleerde niet in gesprek wilde gaan met een hoofddoekloze vrouw. Al-Haddad kent — zo vertelde hij in De Balie – vrouwen die vrijwillig naar een islamitisch land zouden willen gaan om zich te laten straffen voor overspel. Niet alleen dergelijke opvattingen wekten grote verbazing, maar ook het daverende applaus van zijn hoog opgeleide studenten/volgelingen.

Dit keer werd Al-Haddad niet verwacht in een collegezaal, maar in een zaaltje van een particuliere organisatie. In de discussie vorig jaar werd bovendien vastgesteld dat zijn opvattingen over de doodstraf voor overspel en afvalligheid (via rechtbanken in islamitische landen) zeer omstreden zijn, maar wel vallen binnen de westerse vrijheid van meningsuiting. Geen legertje van draaiende camera’s dus bij de aankomst van de sjeik in Rotterdam. De enige aanwezige tv-zender was Huda TV, een Engelstalig, op moslims in het Westen gericht satellietstation. De bekende bekeerling Nourdeen Wildeman, correspondent West-Europa van de ‘evangelische’ islamzender, interviewde de Brit voor het programma The Ummah Tonight. De kijkers kregen slechts twee minuten sjeik te zien, maar een uitgebreidere versie van het interview staat op YouTube.

Waar komt het negatieve gevoel over islamitische sprekers als Al-Haddad vandaan, vroeg Wildeman. Volgens de Britse sjeik begonnen de aanvallen op zijn persoon, toen hij het voor Hamas en de Palestijnen opnam tijdens de Gaza-oorlog van 2008. “Dat was een belangrijk punt voor de in Europa actieve zionistische lobby.”

Inderdaad reageerde het CIDI vorig jaar als eerste op mijn blog over Al-Haddad. Een punt is wel dat deze organisatie twee rollen vervult. Behalve met politieke steun aan Israël — ‘zionistische lobby’ in de ogen van de tegenstanders — houdt het CIDI zich actief bezig met bestrijding van antisemitisme in Nederland. Juist in die tweede rol kwam het CIDI in actie. Aanleiding waren uitspraken van Al-Haddad die ook in de context van het Israëlisch-Palestijnse conflict antisemitisch zijn — over de door de Russische geheime dienst verzonnen Protocollen van de Wijzen van Zion en de bewering dat joden de vijanden van God zijn en afstammen van apen en varkens. Het is daarom gemakzuchtig van de sjeik om de bezwaren tegen zijn uitspraken af te doen als gestook van de zionistische lobby. Bovendien was Al-Haddad niet in Nederland voor een lezing over Palestina, maar om religieus onderricht te geven aan studenten.

Interessanter was eigenlijk een tweede opmerking van Al-Haddad: “Bovendien zagen ze dat ik orthodoxe islam uitdraag, en met succes. In Nederland en andere Europese landen, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, wordt de orthodoxe islam aanvaard door heel veel moslims. Dat was een schok voor westerse politici omdat ze denken dat in het westen mensen een liberale islam zullen aanvaarden, geen orthodoxe islam. Ze (mijn tegenstanders, CB) aanvaarden niet dat een conservatieve leefwijze of religie een plaats krijgt in West-Europa.”

Hier treft Haitham al-Haddad een gevoelige snaar. Politici als Job Cohen, Lodewijk Asscher en Frits Bolkestein hoopten op het ontstaan van een liberale islam. Die is er niet gekomen. In plaats daarvan hebben we nu wel een islamitische opwekkingsbeweging, die de vrijgevochten moslims buiten de moskee weer in het gareel wil krijgen. Sjeik Al-Haddad met zijn Middeleeuwse opvattingen over overspel en afvalligheid is een belangrijke geestelijke in deze poging tot herislamisering. De mediahype van vorig jaar viel erg groot uit, maar met de relatieve mediastilte van nu vervallen we in het andere uiterste — juist nu blijkt dat de radicale opvattingen van de sjeik gangbaarder zijn dan veel mensen hadden gehoopt of vermoed.