Wie verlost de Amsterdamse politiek en politie van de beroepsmoslims?
Door Carel Brendel, 21 juli 2017
In februari 2014 deden drie islamitische koepelorganisaties – Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), Milli Görüs en het Samenwerkingsverband voor Marokkaanse Nederlanders (SMN) een oproep tot meer overleg tussen gemeenten en moskeeën om radicalisering onder moslimjongeren te voorkomen. Naar aanleiding hiervan maakte het Amsterdamse webmagazine NAP een rondgang langs hoofdstedelijke moslimleiders. De conclusie was dat het nauwe overleg uit de tijd van Job Cohen (PvdA), dat wel eens smalend werd neergezet als “theedrinken”, was verwaterd onder zijn opvolger Eberhard van der Laan (PvdA).
Cohen, zijn belangrijkste wethouder Lodewijk Asscher (PvdA) en de toenmalige stadsdeelvoorzitter in Slotervaart, Ahmed Marcouch (PvdA) hoopten destijds radicalisme af te stoppen door in zee te gaan met “gematigde” moslims, in de praktijk veelal voormannen van Milli Görüs en de Moslimbroeders. Recente verwikkelingen zijn een indirect gevolg van deze koers.
De drie in 2014 door NAP geciteerde woordvoerders waren toenmalig CMO-woordvoerder Yassin Elforkani, SMN-secretaris Aissa Zanzen en Khalil Aitblal, woordvoerder van de Amsterdamse moskeekoepel UMMAO. De drie “beroepsmoslims” hebben opmerkelijke overeenkomsten. Alle drie zijn actief binnen de Partij van de Arbeid.
Elforkani rondde in 2015 een “talentenklasje” van de PvdA af en speelde in het voorjaar van 2016 even met de gedachte om zich kandidaat te stellen voor de Tweede Kamer. Aissa Zanzen stond in 2013 als nummer 15 op de PvdA-lijst voor de Amsterdamse raad. Door de tegenvallende uitslag werd hij niet verkozen. Aitblal is sinds mei 2015 algemeen bestuurslid van de Banning Vereniging, een nauw met de PvdA verbonden denktank over religie en politiek.
Een andere overeenkomst tussen de drie is dat ze alle drie banden hebben met de Moslimbroeders. Elforkani gaf bijna vier jaar lang leiding aan Europe Trust Nederland, de vastgoedstichting van de Moslimbroeders die eigenaar is van de Blauwe Moskee in Amsterdam-Slotervaart, het dawah centrum De Middenweg in Rotterdam en de Haagse vestiging van de Stichting Sociaal Cultureel Centrum Nederland (SSCCN). Elforkani was tevens voorzitter van de Blauwe Moskee. In 2013 vertrok Elforkani als bestuurder, naar eigen zeggen na vergeefse pogingen om de ideologie van de Moslimbroeders buiten de deur te houden. Gezien zijn regelmatige optredens in de Blauwe Moskee is Elforkani wel uit de Moslimbroederschap, maar is de Moslimbroederschap nog niet uit Elforkani.
Zanzen werkte in het verleden nauw samen met Yahia Bouyafa, voorzitter van de Federatie van Islamitische Organisaties in Nederland (FION), ooit de Nederlandse tak van de Europese Moslimbroeders. Samen schreven ze een brief naar geestelijk leider Yusuf al-Qaradawi. Ze zochten hulp voor de organisatie van een Koranwedstrijd ten einde de negatieve beeldvorming rond moslims te doorbreken. Zanzen viel verder op door zijn deelname aan demonstraties van het Palestijns Platform Mensenrechten en Solidariteit (PPMS), de pro-Hamas-lobby van Amin Abou Rashed. Verder bestempelde hij Issam al-Bashir, een internationale topman van de Moslimbroeders, als “mijn favoriete geleerde”.
Aitblal verkeerde al enige tijd in het vaarwater van de politieke islam. Hij houdt zich onder meer bezig met de uitwisseling van studenten met Qatar. Sinds kort fungeert hij als bestuurslid en woordvoerder van de Blauwe Moskee. Een functionaris van de Moslimbroeders mag dus in PvdA-kringen meedenken over het beleid omtrent religie.
Er is nog een overeenkomst tussen twee van de drie PvdA-broeders. Elforkani en Aitblal zijn zelfstandig ondernemer en mede actief als adviseur van de lokale overheid. Opdrachtgevers van Elforkani’s Vizea zijn onder anderen de gemeente Amsterdam, diverse stadsdelen en gemeentelijke diensten, en de politie Amsterdam-Amstelland. Aitblal is zelfstandig adviseur en eigenaar van Refresh Events. Tot zijn klantenkring rekent hij ook de gemeente Amsterdam.
Het fenomeen van de beroepsmoslim met meer petten (PvdA-lid, Moslimbroeder en gemeentelijk adviseur) is actueel als gevolg van de onthullingen van De Telegraaf over het corruptieschandaal bij de dienst Openbare Orde en Veiligheid van de gemeente Amsterdam. Daar is Saadia Ait-Taleb (PvdA), programmamanager radicalisering en polarisatie en omschreven als rechterhand van Van der Laan, geschorst op verdenking van belangenverstrengeling en vriendjespolitiek. Wie de bevoordeelde (ex-)partner van Ait-Taleb is, blijft vooralsnog onduidelijk.
Media — voor zover bereid en in staat om de affaire te onderzoeken — weten intussen wel te melden dat Ait-Taleb in het verleden opdrachten heeft verstrekt aan Vizea. Daarnaast blijkt Mounir Dadi, echtgenoot van oud-stadsdeelvoorzitter Fatima Elatik (PvdA), te fungeren als senior adviseur radicalisering, en daarmee als rechterhand van Ait-Taleb.
Vandaag (21 juli) ging De Telegraaf verder met een reportage over “de ongezonde kliek” met bevriende ambtenaren en politici bij het team Radicalisering en Polarisatie. Ait-Taleb zou zeer goed bevriend zijn met het echtpaar Dadi-Elatik. In 2010 trad ze, aldus De Telegraaf, op als informeel campagneleider bij de herverkiezing van Elatik als stadsdeelvoorzitter in Oost. In 2009 was Ait-Taleb kortstondig bestuurder van de kersverse PvdA-afdeling Nieuw-West. Ze vertrok echter wegens de spanningen binnen de lokale partij als gevolg van de stammenstrijd tussen de bloedgroepen Osdorp (Achmed Baâdoud) en Slotervaart (Marcouch).
Telegraaf-columniste Nausicaa Marbe deed vanmorgen een hartstochtelijke oproep om het “moslimkartel van de PvdA” — lees: de kliek rond Elatik — te breken. Geen eenvoudige zaak want critici binnen partij en gemeente moeten kennelijk vrezen voor hun loopbaan, terwijl het stadsbestuur niets deed met waarschuwingen over cliëntelisme.
Elatik is na een nogal omstreden carrière weg als stadsdeelbestuurder. Zij heeft inmiddels een adviseurspost bij de Amsterdamse politie, waar zij hoofdcommissaris Pieter-Jaap Aalbersberg adviseert over het onderwerp “diversiteit”. Elatik ontkent dat zij de inspirator was van het ongelukkige voorstel om de hoofddoek toe te staan bij de politie.
Recente publicaties door niet-weldenkende media (De Telegraaf, GeenStijl) suggereren dat ook daar sprake is van ongewenste netwerkvorming. In november 2016 berichtte De Telegraaf over een onderzoek naar de Arrayan Moskee in Amsterdam-Noord, waarvan de voorzitter telefonische contacten had met de moslimextremisten Sabir K. en Soufiane Zerguit. Naar aanleiding daarvan diende Zanzen namens de moskee een klacht in tegen het gedrag van politieman en oud-PVV-Kamerlid Hero Brinkman. De Telegraaf meldde ook dat moskeevoorzitter Aziz Oilkadi contact opnam met een politieman van Marokkaanse afkomst die interne informatie zou hebben doorgegeven over Brinkman.
GeenStijl legde in mei de hand op interne tapverslagen van het telefoongesprek tussen Oilkadi en de politieman. Uit deze verslagen kwam naar voren dat Oilkadi ook de leider van het Marokkaans Netwerk van de politie Amsterdam-Amstelland, de in een totaal ander stadsdeel werkzame inspecteur Ben Nassir Bouayad, inschakelde om zaken rond het onderzoek te bespreken.
Bouayad is de grote man achter de jaarlijkse politie-iftar, de grootste door een overheidsinstantie georganiseerde religieuze activiteit in Nederland. Bij de laatste editie ging de aan de Moslimbroeders gelieerde imam Abdelilah el-Amrani voor in het gebed. Die gebruikt zijn goede contacten met Aalbersberg en Bouayad om zijn bouwplannen voor een islamitisch centrum te promoten.
Niet alleen op het Amsterdamse stadhuis, maar ook op het hoofdstedelijke politiebureau kunnen ze een bezem goed gebruiken. Maar welke politieke partij durft de bezem aan te pakken?